Kripto Paradan Yapay Zekaya Web 3.0 Nedir?

İnternet, her geçen gün hız kazanarak ihtiyaçlarımızı daha yakından ve nokta atışı şekillerde çözmeye odaklanıyor. Ellerimizden düşürmediğimiz ekranlar sayesinde her gün sevdiklerimize ya da iş arkadaşlarımıza ulaşıyor, ailemizle veya arkadaşlarımızla görüntülü görüşmeler yapıyor ya da para transferini saniyeler içinde gerçekleştiriyoruz. Son yıllarda hayatımıza son sürat giren online market alışverişi çılgınlığı da cabası. Kısacası internetsiz bir hayat düşünmek, günümüzde imkansız bir hal alıyor. Hal böyle olunca bağlantının başka başka türleri de ortaya çıkmak için can atıyor. Web 3.0 da bunlardan bir tanesi. Peki web 3.0 nedir? Ayrıntılarla değineceğimiz Web 3.0 konusunu bu yazıda sizin için derledik. Yazımızın devamını okuyarak Web 3.0’ın özellikleri neler, blokzincir ile ilişkisi ne, Web 1.0 ve 2.0’dan hangi başlıklarla ayrışıyor, tüm bu soruların cevabını öğrenebilirsiniz. Hazırsanız başlıyoruz.

Web 3.0 Nedir?

Web 3.0 ya da 3.0 Web, kabaca “merkeziyetsiz internet” olarak açıklanmakta. Burada amaç, kripto evren gibi merkeziyetçi olmayan platformlarda tekelciliği asgari düzeye indirerek güvenliği sağlamak. Gün geçtikçe hem bireysel hem de kurumsal anlamda daha da yaygınlaşan blokzincir teknolojisinin Web 3.0 ile daha güvenli hale gelmesi planlanıyor. Web 3.0 ne demek, sorusunun bir diğer yanıtı da NFT, DeFi ve dApp gibi kripto varlıkların oluşturulmasında kullanılan sistem olarak verilebilir. Aslında web 3.0, elde edilen bilgiyi analiz etmeye yarayan bir üçüncü nesil World Wide Web formudur, demek mümkün. Web 3.0’da web, bir veri tabanı halini alıyor. Web 3.0 size, çoklu tarayıcılar olmadan bilgiye erişmeyi ve yapay zekayı daha çok kullanmayı vadediyor. Zaten bu yüzden Web 3.0 için semantik web yani anlamsal web terimleri de kullanılıyor. Aslında internetin geleceği olarak tabir edilen Web3’ün ne olduğunu daha net anlayabilmek için önceki versiyonların ne anlam ifade ettiğini görmekte fayda var. Bu sebeple gelin, Web 1.0 ve Web 2.0 ne demekmiş, hep birlikte öğrenelim.

Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0 Nedir?

Web 1.0’ı anlamak için 90’lara gitmeliyiz. 1990 ile 2004 yılları arasında deneyimlediğimiz internet, Web 1.0 idi. Statik internet sitelerinden oluşan ve tüketim odaklı internet deneyiminin yaşandığı Web 1.0 , salt okunabilir içeriklerden ibaretti. Burada salt okunur ifadesi ile anlatılmak istenen, var olan internet sitelerinin HTML formda hazırlanmış olduğudur. Bu sitelerdeki bilgiler değişime ve düzenlenmeye izin vermez. Yani kullanıcılar bu sitelerde sadece tüketici olarak bulunabiliyor, içeriğe herhangi bir katkı sağlayamıyorlardı. Web 1.0’ın temel özelliklerini sıralayacak olursak şöyle bir liste çıkabilir:

• Statik yapıdaki web sitelerinden oluşmaktadır.
• 1990 ile 2004 yılları arasında kullanılan interneti temsil eder.
• Kullanıcıların etkileşimde bulunamadığı içerikler yer almaktadır.
• Web siteleri sadece bilgi sunma amacı taşır.
• Web siteleri HTML kodlarla hazırlanmış olup en fazla GIF görselleri, Flash animasyonlar ya da JS kodları ile hareket kazanabilir.

Web 2.0 ise bu statik internet döneminin ardından gelen çağa verilen isim. Web 2.0’da internet kullanıcıları, Web 1.0’ın aksine, web sitelerindeki içeriği sadece tüketmiyor, yeri geldiğinde oradaki bilgiyi düzenleyebiliyor ya da ona ekleme yapabiliyor. Yani Web 2.0’da kullanıcılar hem tüketici hem de üretici pozisyonunda bulunmakta. Günümüzde kullanılan sosyal mecralar, Web 2.0’ın nasıl çalıştığını anlatmak için yeter de artar bile. Gelin, Web 2.0 özelliklerine hep birlikte göz atalım:

• 2004’ten günümüze dek kullanılan interneti temsil eder.
• İnternet sitelerinde admin panelleri bulunur ve bu paneller sayesinde web sitelerindeki içerikler güncellenebilir.
• Kullanıcılar sadece tüketici değil, aynı zamanda üreticilerdir.
• Web 2.0 ile web programlama kavramları önem kazanmıştır. HTML’in yanı sıra pek çok farklı programlama türemiştir. Günümüzdeki web sitelerinin alt yapısı da hem HTML hem de diğer programlama dillerinin birer ürünüdür.
• Web sitelerindeki içeriklerin amacı kullanıcıya doğru ve güncel bilgi vermektir. Bu sebeple web sitelerindeki içerik güncellemesi ve düzenlemesi önem kazanmıştır.

Web 3.0 Özellikleri Nelerdir?

Web 3.0, kabaca, yapay zekanın daha çok işin içinde olduğu bir internet ortamını ifade ediyor. Bu versiyonda bilgisayarlar, tıpkı insanlar gibi veriyi okuyup analiz edebilme yeteneğine sahip. Biraz korkutucu olsa da bu durum, pek çok farklı sektörde ve iş kolunda epey işe yarıyor. Ancak Web 3.0, özellikle blokzincir evreni, sanal gerçeklik ve bireysellik gibi konulara hizmet etmek üzere yapılandırılmış. Web 3.0’da uygulama geliştirenler, geliştirdikleri uygulamaları tek bir sunucu yerine herkesin yönetebileceği blokzincirler üzerinde çalıştırmayı tercih eder. Bu sayede merkeziyetçi bir yapıdan çıkan internet, veri sızıntısını ve verilerin reklam amaçlı satılmasının önüne geçmeyi hedefler. Tabi hal böyle olunca kullanıcı gizliliği ve sansüre karşı dayanıklılık da bir hayli artar. Akıllı Web Nesli olarak tabir edilen Web 3.0 özellikleri hakkında detaylı bilgiyi burada bulabilirsiniz.

• 2010 yılından beri kullanılan interneti ifade eder.
• Merkeziyetçilikten uzak bir yapısı vardır. Bu sayede veri güvenliğini ve bireysel özgürlükleri koruma altına almayı hedefler.
• Şeffaflığı yüksektir. Web 3.0’daki kullanıcılar blokzincir uygulamalarının birer parçası halini alıyor ve süreçler onlar üzerinden ilerleyerek doğrulanıyor.
• İnternet uzmanlarına göre gelecekteki Web 3.0 bir kişisel asistan gibi çalışacak.
• Web 3.0’da arama motorları sadece anahtar kelimeler üzerinden değil, kullanıcı niyeti üzerinden de arama yapabilecek.
• Web 3.0, yapay zeka ve ileri seviye makine öğrenmesi yöntemlerini harmanlayarak kullanır ve böylece daha fazla kişiselleştirilmiş internet kullanımı vadeder.
• Kullanıcıya içerik mülkiyeti sağlar.
• Ulaşılabilir dijital ekonomileri destekler.
• P2P (eşler arası) teknolojilerden, IoT (Internet of Things)’den ve açık kaynaklı yazılımlardan faydalanır.
• Semantik aramaya odaklanan Web 3.0 sayesinde yakın gelecekte bilgisayarlar, kullanıcıların arama niyetini daha başarılı şekilde okuyabilir olacaktır.

Web 3.0 ve Kripto Dünyası

Blokzincir ve metaverse ile Web 3.0 arasındaki bağı az çok anlamışsınızdır. Metaverse Web 3.0 nedir, sorusunun cevabını verebilmek için kripto evreninin özelliklerini iyi bilmek gerek. Kriptonun Web 3.0’a en çok uyan yönleri ise hemen aşağıda:

• Blokzincir uygulamalar, kişilerin bilgiyi ve gücü dağıtabileceği yegane platformlardır. Günümüzde dünyanın tanıdığı teknoloji devleri, bizim her gün deneyimlediğimiz online etkinliklerin perde arkasındaki isimlerden oluşuyor. Ancak yakın gelecekte, perdenin arkasında bizler oturuyor olacağız. Zira merkeziyetçi olmayan internet, Web 3.0’ın vaatleri arasında.
• Blokzincir uygulamaları arttıkça kripto varlıklarımız dijital ortamlarda tutuluyor. Merkeziyetçilikten uzak platformlarda bulunan kripto varlıklarımızı herhangi bir bankaya ya da kişisel bilgiye gereksinim duymadan yönetmek, bu sistem ile mümkün. Hal böyle olunca buna uygun dijital ekonomilerin sayısı da artacağa benziyor.
• Bu sistemde herkes web 3.0 coinlerini saklamak için dijital cüzdanlar oluşturabilme özgürlüğüne sahip. Kripto cüzdan olarak da tabir edilen bu cüzdanları, herhangi bir banka ya da hizmet sağlayıcısına bilgi vererek yapmamak da işin en güzel yanı olsa gerek. Cüzdanın tüm kontrolü sizde.

Web 3.0’ı Nerelerde Görüyoruz?

Gelecekte çok daha yaygın olarak kullanılacak olsa da Web 3.0’ı günümüzde de farklı alanlarda görmek mümkün.

Sanal asistanlar: Elimizden düşürmediğimiz telefonlarımızdaki sanal asistanlar, bu sistemin günümüzdeki en güzel örnekleri arasında. Apple ve Amazon, Web 3.0 için birçok şartı yerine getiren sanal asistanlarını kullanıma soktu. Siz Siri’yi her kullandığınızda o daha çok öğreniyor ve size daha yararlı hale geliyor. Apple Siri ve Amazon Alexa sanal asistanlarının ardından sırada akıllı evler var. Bakalım akıllı evler, Web 3.0’ın neresinde yer alıyor.

Akıllı evler: Yukarıda da bahsi gelen IoT, Web 3.0’ın en önemli özelliklerinden. Birbiriyle bağlantılı nesneler sayesinde, çevrimiçi hizmetlere veya veriye aynı anda pek çok farklı noktadan ulaşabiliyorsunuz. Günümüzde yaygınlaşan akıllı evler, buna güzel bir örnek. Evden uzakta olsanız da evin ısısını ayarlayabilmeniz, buzdolabınızda kaç kuru süt olduğunu görebilmeniz ya da çocuğunuzun eve ne zaman geldiğini görmeniz Web 3.0 için son derece kolay. Siz gelecekte neler olabileceğini düşüne durun, Web 3.0 çalışmalara devam etsin!

Ayrıca internetin en karanlık katmanları hakkında detaylıca hazırladığımız rehbere göz atmak isteyenler için de Buz Dağının Görünmeyen Yüzü: Deep Web ve Dark Web Nedir? başlıklı yazımızı buraya bırakmış olalım.